Vẽ Tranh Tường Hà Nội Vẽ Tranh Tường
[MỞ ĐẦU] 20 Bài Học Từ Đắc Nhân Tâm Giúp Bạn Thay Đổi Cuộc Sống
Hôm nay, tôi sẽ bật mí cho bạn 20 bài học đắt giá từ Đắc Nhân Tâm, mỗi bài là một “mẹo sống”, một “chiêu trò tử tế”, một “bí kíp làm người” để không chỉ cải thiện các mối quan hệ, mà còn biến bạn thành phiên bản tốt nhất của chính mình — kiểu người mà ai cũng muốn mời đi uống trà sữa và nghe tâm sự lúc 1 giờ sáng.
Bạn thân mến, nếu bạn từng cảm thấy mình nói chuyện không ai nghe, thuyết phục không ai tin, và kết bạn chẳng ai chơi — thì xin chúc mừng, bạn đã tìm đúng “toa thuốc” rồi đấy! Cuốn sách Đắc Nhân Tâm của Dale Carnegie không phải là một cuốn sách để đọc rồi… quên, mà là một cẩm nang để nghiền ngẫm từng trang, mỗi ngày một chút, để từ từ trở nên “thơm như bông” trong mắt người khác.
Bài học 1. Đừng chỉ trích, lên án hay than phiền – Nếu muốn ai đó… quý mình!
Có một sự thật rất oái oăm: con người có bản năng bảo vệ cái tôi như sư tử bảo vệ con non. Vậy nên khi bạn chỉ trích ai đó, dù bạn đúng, họ cũng… ghét bạn trước đã! Dale Carnegie bảo: “Chỉ trích là vô ích vì nó đặt người ta vào thế phòng thủ và thường khiến họ cố bào chữa bản thân.”
Bạn thử tưởng tượng: Sếp của bạn bảo bạn làm sai, giọng thì gắt, mặt thì hằm hằm. Bạn có hăm hở sửa sai không? Hay chỉ muốn đập bàn từ chức trong tâm tưởng? Đấy! Người khác cũng y chang bạn.
Vậy thì làm sao để góp ý mà vẫn được yêu thương?
➡️ Hãy bắt đầu bằng sự cảm thông. Ví dụ: “Tôi biết việc này rất khó, bản thân tôi cũng từng mắc lỗi giống vậy…” – thế là người kia đã không thấy mình bị tấn công.
➡️ Tránh dùng từ ngữ như “Anh sai rồi” hay “Lỗi tại chị” – mà hãy chuyển thành: “Chúng ta thử làm cách khác được không?” hoặc “Có thể ta đã bỏ sót chỗ này”.
Dale kể lại chuyện về Abraham Lincoln – một người từng viết thư phê bình kịch liệt rồi… cất vào ngăn bàn và không gửi đi. Sau này ông hối hận vì hiểu rằng chỉ trích có thể giết chết cả một mối quan hệ.
Bài học lớn ở đây là: Muốn thắng trong lòng người, đừng dùng roi, hãy dùng kẹo.
Thay vì chỉ trích, hãy hiểu. Thay vì phê phán, hãy đặt mình vào vị trí người kia.
Người ta không nhớ bạn nói gì, nhưng họ nhớ rất rõ bạn làm họ cảm thấy ra sao.
Thế nên, lần sau khi bạn thấy ai đó làm sai – hãy khoan “ra đòn”, mà thử “ra tay cứu vớt” bằng sự tử tế. Bạn sẽ thấy… đời nở hoa, người mỉm cười, và bạn thì thành chuyên gia “cảm hóa” chỉ bằng lời nói!
Bài học 2. Thành thật khen ngợi và cảm kích người khác – Nhưng nhớ đừng “xạo ke”!
Bạn đã bao giờ được ai đó khen mà cảm thấy… “Ủa, sao mình nghe xong thấy mình còn tệ hơn ban đầu?”
Ví dụ như: “Anh giỏi thật, làm được từng này mà chưa bị đuổi việc ha!”
Hoặc: “Chị hôm nay mặc đồ lạ ghê, nhìn là biết có cá tính riêng… chắc không ai dám mặc giống chị đâu.”
Nghe xong là muốn xin lỗi… chính bản thân mình!
Dale Carnegie nói: Khen là nghệ thuật. Và như nghệ thuật nào cũng vậy – nếu không làm đúng cách, sẽ thành thảm họa.
Vấn đề không phải là bạn không nên khen. Trái lại – con người sống bằng oxy và… lời khen.
Nhưng lời khen cần có ba yếu tố:
- Thành thật – Đừng khen vì muốn nịnh, mà khen vì bạn thực sự cảm thấy như vậy.
- Cụ thể – Đừng nói chung chung kiểu “bạn giỏi quá”, hãy chỉ ra cái gì khiến bạn nghĩ người kia giỏi.
- Đúng thời điểm – Lời khen đúng lúc giống như uống nước chanh khi trời nắng 39 độ – mát tim, dịu hồn.
Ví dụ:
- Thay vì: “Bạn đẹp đấy”, hãy nói: “Mình rất thích cách bạn phối màu hôm nay – rất tinh tế và cá tính!”
- Thay vì: “Bạn làm tốt công việc này”, hãy nói: “Mình để ý bạn rất chú tâm vào từng chi tiết, nhờ vậy công việc trơn tru hơn hẳn.”
Quan trọng hơn cả, khen ngợi là để nâng người khác lên – chứ không phải để thể hiện bạn thông minh đến mức nhận ra điều đáng khen.
Một ví dụ điển hình Dale từng kể: Ông Charles Schwab, một trong những nhà lãnh đạo giỏi nhất thời đó, từng nói rằng bí quyết thành công của ông là… khen người. Ông tin rằng “tôi có thể làm được nhiều hơn nhờ sự khen ngợi thành thật, hơn là bằng những lời chỉ trích.”
Bạn biết không? Khen đúng cách là như trồng cây: gieo một câu nói tốt, bạn gặt được lòng tin. Gieo thêm lần nữa, bạn có thể thu hoạch cả một mối quan hệ bền vững.
Và đừng quên: Không có ai “bình thường”. Ai cũng có điểm đáng quý – chỉ là chưa có ai đủ tinh tế để nhìn ra và nói lên mà thôi.
Vậy thì tại sao người đó không phải là bạn?
Hãy thử khen một người mỗi ngày – không vì lợi ích, mà chỉ để gieo niềm vui. Bạn sẽ thấy cuộc sống của mình cũng… vui lây.
Bài học 3. Đánh thức khát vọng nơi người khác – Chứ đừng chỉ gõ vào lòng tự ái
Bạn có nhớ lần cuối bạn thực sự muốn làm gì đó là khi nào không? Không phải vì bị ép, bị deadline dí, hay vì sợ bị sếp mắng, mà vì bạn thật sự muốn.
Con người vốn chẳng ai thích bị sai khiến. Nhưng ai cũng có một “cái nút đỏ” – khi bạn nhấn đúng, người ta sẽ tự động bước về phía bạn như zombie bị hút bởi… não thơm.
Dale Carnegie gọi cái nút ấy là: khát vọng bên trong.
Mỗi người đều có nó – người thì khao khát được công nhận, người khác muốn được yêu quý, có người lại mơ thành siêu sao quán quân… karaoke phường.
Và nếu bạn muốn khiến ai đó làm gì, đừng bắt ép, đừng dọa dẫm, mà hãy cho họ thấy việc đó giúp họ tiến gần hơn tới khát vọng của chính họ.
Ví dụ:
- Bạn muốn nhân viên làm việc chăm chỉ hơn? Đừng nói: “Anh làm không tốt thì cuối tháng tôi trừ lương!”
➡️ Hãy thử: “Tôi biết anh đang cố gắng để được đề bạt – và tôi nghĩ chỉ cần anh thể hiện đúng phong độ, chắc chắn cấp trên sẽ chú ý ngay.” - Bạn muốn con bạn học bài? Đừng hét lên: “Không học là khỏi cho chơi điện thoại!”
➡️ Hãy thử: “Nếu con học tốt tuần này, ba mẹ sẽ cho con chọn quà hoặc dẫn đi công viên như lần trước.”
Chiếc chìa khóa ở đây là: nói về điều người khác muốn, không phải điều bạn muốn.
Đa số chúng ta cứ nghĩ rằng mình phải “thuyết phục” người ta. Nhưng thực ra, ta chỉ cần gợi đúng giấc mơ của họ, và họ sẽ tự nguyện đi theo giấc mơ ấy – với nụ cười và nhiệt huyết.
Một người bán xe giỏi sẽ không nói: “Xe tôi bền.”
Mà nói: “Chiếc xe này sẽ khiến bạn thấy tự hào mỗi lần lái về quê – mọi ánh mắt sẽ nhìn bạn như siêu sao hành tinh!”
Nghe xong là khách mở ví cái rẹt!
Bài học lớn là: Đừng chỉ gõ vào lý trí – hãy gõ vào trái tim.
Bởi vì nếu bạn khiến người khác cảm thấy điều họ làm là vì chính họ, thì bạn không cần đẩy – họ sẽ tự chạy.
Bài học 4. Hãy chân thành quan tâm đến người khác – Đừng giả bộ như… robot có EQ!
Thành thật mà nói, bạn có bao giờ “quan tâm” ai đó vì bạn cần điều gì đó từ họ chưa?
Ví dụ như: “Ủa chị khỏe không?” – và sau đó là một cú bẻ lái cực gắt – “Chị cho em mượn slide buổi họp hôm trước với ạ!”
Ừ thì ai cũng từng vậy. Nhưng Dale Carnegie bảo rằng: nếu bạn chỉ giả vờ quan tâm, người ta sẽ ngửi thấy mùi “động cơ” từ khoảng cách 5 mét.
Thế nên, quan tâm thật lòng là điều tạo ra khác biệt.
Con người là loài sinh vật kỳ lạ – thích được người khác nhớ đến sinh nhật, thích ai đó hỏi “bữa đó mày bị đau bụng xong rồi sao?” hay đơn giản chỉ cần ai đó nhớ họ thích uống cà phê không đường.
Và điều kỳ diệu là: khi bạn quan tâm thật sự đến người khác, họ cũng bắt đầu muốn quan tâm lại đến bạn.
Không cần quà cáp, không cần vĩ đại – chỉ cần:
- Nhớ tên họ (điều sẽ nói sâu hơn ở bài sau)
- Hỏi thăm điều nhỏ bé (như “Hôm nay em bé chị ngủ ngoan không?”)
- Nhớ điều họ từng chia sẻ (ví dụ: “Anh có định tiếp tục học guitar như từng nói không?”)
Bạn biết vì sao cún cưng lại được yêu thế không?
Vì nó luôn vui mừng khi thấy bạn, luôn quan tâm không điều kiện, và không bao giờ phán xét việc bạn ăn hết hộp kem lúc 3 giờ sáng.
Hãy là kiểu người mà khi xuất hiện, người khác cảm thấy được nâng lên, được lắng nghe và được nhìn thấy.
Không phải kiểu “À, bạn hỏi vì bạn cần gì đó”, mà kiểu “Bạn hỏi vì bạn nhớ tôi là ai.”
Nghe có vẻ lý tưởng, nhưng nó rất khả thi – chỉ cần bạn dừng lại 5 giây trước khi hỏi: “Bạn khỏe không?”, và tự hỏi thêm: “Mình thật sự muốn biết câu trả lời chứ?”
Bài học 5. Nhớ tên người khác – Vì đối với họ, đó là âm thanh ngọt ngào nhất trần đời
Bạn thân mến, hãy tưởng tượng bạn đang đứng giữa một bữa tiệc đông nghịt người, chén ly cụng chan chát, mọi người nói cười rôm rả. Rồi bỗng ai đó vỗ vai bạn, cười tươi và reo lên:
“Ơ, Huy! Cậu đây rồi, tớ đang tìm cậu nãy giờ!”
Đảm bảo bạn cảm thấy như mình vừa thắng 5 tờ vé số. Không phải vì lời nói đó có gì đặc biệt, mà vì… người ta gọi đúng tên bạn.
Dale Carnegie khẳng định: “Tên của một người là âm thanh ngọt ngào và quan trọng nhất đối với họ.”
Và điều này đúng với mọi nền văn hóa, mọi lứa tuổi, mọi giới tính – bất kể bạn là chủ tịch hội đồng quản trị hay người giữ xe trước cổng.
Vì sao tên lại quan trọng đến vậy?
Vì nó không chỉ là cách xưng hô. Nó là bản sắc, là lịch sử cá nhân, là bản đồ cảm xúc của một người.
Gọi đúng tên ai đó có thể:
- Biến một cuộc trò chuyện xã giao thành kết nối thân tình.
- Làm người khác cảm thấy được trân trọng, được “nhìn thấy”.
- Tăng điểm cộng xã hội cho bạn một cách chóng mặt.
Ngược lại, quên tên – hay tệ hơn là gọi nhầm tên – giống như rắc đá lạnh vào bát phở đang nghi ngút khói.
“Em tên Phương, không phải Phượng nha anh.” – câu nói nhẹ nhàng mà khiến bạn muốn độn thổ.
Vậy làm sao để nhớ tên?
- Lặp lại tên ngay khi nghe lần đầu – “Rất vui được gặp bạn, Linh!”
- Liên tưởng hình ảnh hài hước – Linh → linh vật → tưởng tượng cô ấy đeo băng đô có hai cái tai thỏ → nhớ liền.
- Viết xuống ngay sau cuộc gặp – trong ghi chú, hoặc gửi tin nhắn follow-up: “Chào Linh, rất vui được gặp bạn hôm nay!”
Thậm chí, nếu bạn làm việc trong ngành dịch vụ, chỉ cần nhớ tên khách hàng thôi, bạn đã “ăn điểm” hơn 90% đồng nghiệp rồi.
Khách quay lại tiệm, bạn chỉ cần: “Chào anh Tuấn, vẫn chọn trà sữa ít đường như mọi lần hả?” – là xong luôn phần thiện cảm.
Kết luận ở đây là: Một cái tên chỉ có 2-3 âm tiết, nhưng nó có thể mở được những cánh cửa lớn – từ trái tim cho đến… phòng họp.
Vậy nên, đừng để “Ờ… bạn tên gì nhỉ?” phá tan đi những cơ hội quý báu nhé!
Bài học 6. Hãy trở thành người biết lắng nghe – Khuyến khích người khác nói về chính họ
Bạn có từng ở trong một cuộc trò chuyện mà bạn nói một câu, rồi người kia trả lời… bằng một câu chuyện của họ, và cướp micro luôn không?
Bạn vừa nói: “Tuần rồi mình đi Đà Lạt…”
Họ lập tức: “Đà Lạt hả? Trời, để tui kể bạn nghe, tui có lần đi mà khách sạn có ma, ghê lắm! Tui còn…”
Và thế là bạn trở thành diễn viên phụ trong… buổi độc thoại của họ.
Dale Carnegie bảo: Hầu hết mọi người không cần ai nói cho họ nghe – họ chỉ cần ai nghe họ nói.
Và nếu bạn có thể trở thành người biết lắng nghe thật sự, bạn sẽ trở nên hiếm như vàng trong xã hội đầy “kẻ chờ tới lượt để nói”.
Vì sao lắng nghe lại quyền năng vậy?
- Vì khi người ta được lắng nghe, họ cảm thấy mình có giá trị.
- Họ thấy bạn khác biệt – không chen lời, không sửa lưng, không “khoe khổ” lại.
- Và kỳ lạ thay: Họ sẽ thích bạn, chỉ vì… chính họ nói nhiều!
Lắng nghe không có nghĩa là gật đầu cho qua.
Mà là:
- Nhìn vào mắt người đối diện.
- Đặt câu hỏi gợi mở: “Thế lúc đó bạn cảm thấy sao?”
- Tránh chuyển hướng về mình: “Ồ vậy hả, tui cũng từng…”
Ví dụ:
Bạn A nói: “Dạo này mình thấy áp lực công việc kinh khủng.”
Bạn B (tốt): “Áp lực vì khối lượng công việc hay vì sếp vậy?”
Bạn C (tệ): “Trời ơi tui còn bị sếp gọi 12h đêm nè, vậy mới thấy bạn còn hên đó!”
Đừng như bạn C. Đừng biến mọi câu chuyện thành tiểu sử của mình.
Lắng nghe là tặng người ta không gian để thở, để nghĩ, để được là chính họ.
Mà con người thì ai cũng yêu nơi nào họ được là chính mình – và họ sẽ yêu cả bạn, nếu bạn tạo ra không gian đó.
Tóm lại: Muốn người khác quý mến bạn? Đừng nói nhiều – hãy nghe kỹ.
Bài học 7. Nói chuyện theo mối quan tâm của người khác – Đừng bắt họ nghe mình “thuyết trình”
Có bao giờ bạn bị mắc kẹt trong một cuộc nói chuyện mà người kia thao thao bất tuyệt về… bonsai Nhật Bản, trong khi bạn còn không phân biệt nổi đâu là chậu và đâu là cây?
Bạn lịch sự “ừ hử”, “à ha”, nhưng trong đầu thì đang nhẩm “1, 2, 3… chắc hết chuyện rồi chứ?”, và rồi – chưa hết, họ móc điện thoại ra:
“Đây nè, coi cái cây này đi, tui tỉa mất 8 tiếng đồng hồ đó nha!”
Chúc mừng bạn – bạn vừa làm nền cho một buổi nói mà không ai nghe.
Dale Carnegie dạy chúng ta: Nếu muốn người khác hứng thú khi trò chuyện với bạn, hãy nói về điều họ quan tâm, không phải điều bạn thích thao thao bất tuyệt.
Tưởng tượng thế này nhé:
- Bạn gặp một người yêu chó, thì đừng nói về… công nghệ blockchain.
- Gặp một người yêu sách, đừng thao thao về game Liên Minh Huyền Thoại.
- Gặp người bán hàng, thì hỏi họ: “Gần đây anh có khách hàng nào bá đạo không?” – đảm bảo sáng mắt lên kể ngay!
Vì sao điều này hiệu quả?
Vì khi nói về điều mình thích, người ta sáng bừng lên. Họ hào hứng, họ kể chuyện, họ cảm thấy được kết nối với bạn.
Và tất nhiên, bạn sẽ được cộng điểm “dễ gần”, “dễ mến”, “người hiểu chuyện”.
Thậm chí, Dale còn kể chuyện ông từng gây ấn tượng với một nhà khoa học… bằng cách chỉ ngồi nghe và gật đầu. Lý do? Ông đã chủ động hỏi: “Ngài đang nghiên cứu điều gì dạo này?”
Và thế là buổi trò chuyện kéo dài 2 tiếng, ông chỉ nói đúng… 5 câu.
Kết quả? Nhà khoa học kia rời đi và nói: “Tôi chưa từng gặp ai thông minh, thú vị và lôi cuốn đến thế!”
Bí quyết là gì? Không phải bạn nói giỏi, mà là bạn khơi đúng mạch đam mê của người đối diện.
Và rồi họ sẽ nhớ bạn như người duy nhất đã “chạm đúng dây”.
Vài mẹo nhỏ để áp dụng:
- Trước khi gặp ai đó, tìm hiểu qua họ đang thích gì (Facebook, LinkedIn là kho báu!)
- Trong trò chuyện, đặt câu hỏi như: “Dạo này bạn mê gì nhất vậy?” hoặc “Bạn có gu nào đặc biệt không?”
- Và khi họ bắt đầu kể – hãy lắng nghe như thể họ đang nói về… bí kíp vô địch thế giới.
Chốt hạ: Muốn chiếm được lòng người? Đừng bắt họ bước vào thế giới của bạn – hãy bước vào thế giới của họ trước.
Bài học 8. Làm cho người khác cảm thấy họ quan trọng – Và làm điều đó một cách chân thành
Bạn biết không, có một thứ mọi người đều thèm khát hơn cả tiền bạc, cà phê sữa đá, hay drama TikTok – đó là: cảm giác mình quan trọng.
Chúng ta muốn được công nhận, được lắng nghe, được cảm thấy mình có giá trị trong mắt người khác.
Và bạn có thể trở thành “người được yêu quý nhất trong phòng” chỉ bằng cách thành thật khiến người khác cảm thấy họ đặc biệt.
Nhưng nhớ nha: thành thật, không phải giả tạo.
Khen cho có lệ, tâng bốc sáo rỗng hay nịnh bợ kiểu “chị nói cái là em sáng ra chân lý” – dễ bị lật tẩy và phản tác dụng.
Vậy thì làm sao để thể hiện sự trân trọng một cách chân thành?
- Lắng nghe kỹ – Khi ai đó nói, bạn gật đầu, phản hồi và hỏi tiếp, bạn đang nói ngầm: “Bạn quan trọng, nên tôi lắng nghe.”
- Ghi nhớ chi tiết cá nhân – “Anh vẫn còn nuôi con chó Poodle đó hả?” – một câu hỏi đơn giản, nhưng thể hiện bạn quan tâm đến thế giới của họ.
- Khen đúng điểm mạnh – “Tôi thật sự khâm phục cách bạn điều phối cuộc họp, vừa chắc chắn lại rất duyên dáng.” – ai nghe cũng mê!
Dale Carnegie nhấn mạnh: Làm người khác cảm thấy họ quan trọng là kỹ năng “nâng tầm con người” – khiến bạn không chỉ được yêu mến, mà còn gây ảnh hưởng.
Thực tế? Các lãnh đạo giỏi nhất thường không phải là người hô hào giỏi nhất – mà là người khiến nhân viên cảm thấy mình có vai trò lớn, có ảnh hưởng thật sự.
Họ không chỉ phát lương, mà còn phát động lực.
Bạn cũng có thể như thế.
Không cần ghế giám đốc, không cần micro.
Chỉ cần ánh mắt, lời nói và trái tim chân thành.
Hãy thử trong ngày hôm nay – khiến ít nhất 1 người cảm thấy họ quan trọng, bằng một lời khen đúng chỗ, một sự công nhận thật lòng.
Bạn sẽ thấy – năng lượng tích cực lan truyền mạnh hơn bất kỳ lời hô hào nào.
Bài học 9. Tránh tranh cãi – Cách tốt nhất để thắng là… đừng chơi
Bạn đã bao giờ thấy mình rơi vào một cuộc tranh cãi mà lúc đầu rất nhỏ – như “trứng trước hay gà trước?” – và 15 phút sau thì ai nấy mặt đỏ gay, tim đập như trống hội, sẵn sàng… lấy dép ném nhau chưa?
Dale Carnegie nói một câu cực đỉnh:
“Bạn không thể thắng một cuộc tranh cãi. Thắng cũng thua.”
Vì sao?
- Bạn thắng lý, nhưng mất lòng.
- Bạn thắng cuộc cãi, nhưng người kia sẽ âm thầm bực, xa lánh hoặc âm mưu unfollow.
- Và tệ nhất: Bạn chứng minh mình đúng, còn họ thấy… mình ngu.
Mà ai thích cảm giác đó? Không ai cả.
Con người rất hiếm khi thay đổi quan điểm vì bị dồn vào chân tường.
Ngược lại, họ thay đổi khi được lắng nghe, thấu hiểu và cảm thấy mình tự nguyện chuyển biến.
Thay vì tranh cãi, bạn có thể:
- Đồng cảm trước: “Ừ, mình hiểu vì sao bạn nghĩ vậy.”
- Đặt câu hỏi nhẹ nhàng: “Vậy nếu trong trường hợp A thì bạn nghĩ sao?”
- Thừa nhận điểm mạnh của họ: “Mình thấy bạn có lý ở chỗ XYZ đó.”
Lúc này, người đối diện sẽ thấy bạn không phải kẻ thù, mà là người đang “trò chuyện vì muốn hiểu, chứ không phải vì muốn thắng”.
Dale kể một lần ông định “bật” lại một người bạn vì họ nói sai tên một nhân vật lịch sử. Nhưng ông ngừng lại, cười và nói: “Ồ, có thể tôi nhầm, để về xem lại đã.”
Vài hôm sau, người kia chính thức xin lỗi và công nhận ông đúng.
Nhưng quan trọng hơn: họ vẫn là bạn.
Bài học?
Cãi nhau đúng có thể giúp bạn hả dạ một phút.
Nhưng giữ hoà khí đúng sẽ giúp bạn có bạn bè, đồng nghiệp, khách hàng và một đời sống xã hội dễ thở hơn rất nhiều.
Vậy nên, khi có ai đó nói điều bạn thấy… ngớ ngẩn, hãy nhớ:
Bạn không cần phải sửa lưng họ ngay.
Bạn có thể sửa… không khí trước.
Bài học 10. Tôn trọng ý kiến người khác – Đừng bao giờ nói “Anh sai rồi đấy!”
Bạn có thích bị chỉ vào mặt và nghe câu: “Bạn sai rồi!” không?
Không ai thích cả. Ngay cả khi họ SAI RÕ RÀNG.
Thậm chí, có người sẽ… càng cố cãi hơn, chỉ vì bị chỉ trích công khai.
Dale Carnegie cảnh báo:
“Nếu bạn nói ai đó sai, bạn đã chọc vào bản ngã của họ – và họ sẽ bật chế độ ‘không đội trời chung’.”
Tôn trọng ý kiến người khác không có nghĩa là bạn đồng ý.
Nó có nghĩa là bạn đủ thông minh để không làm họ đóng cửa trái tim trước khi bạn có cơ hội mở nó.
Một số cách thay vì nói “Bạn sai rồi!” bạn có thể dùng:
- “Mình có góc nhìn hơi khác, bạn nghĩ sao nếu…?”
- “Mình từng đọc một điều thú vị – có thể hữu ích trong trường hợp này.”
- “Bạn có muốn thử xem cách này không? Có thể cho kết quả bất ngờ đấy.”
Vì sao cách này hiệu quả?
- Vì bạn không làm người ta cảm thấy bị xúc phạm.
- Vì bạn giữ cho cuộc trò chuyện có tính xây dựng, không mang tính đối đầu.
- Và quan trọng hơn: bạn khiến người khác có cảm giác họ đang được khám phá, chứ không bị ép phải sửa mình.
Dale còn đưa ra một mẹo: Nếu bạn thấy mình nói sai, hãy nhanh chóng thừa nhận trước.
“Ồ, mình lộn chút rồi, cảm ơn bạn nhắc nhé!” – câu này không khiến bạn yếu đuối, mà cho thấy bạn khiêm tốn và tự tin.
Kết luận: Muốn người khác thay đổi suy nghĩ?
Hãy nhẹ nhàng gợi mở, thay vì dội gáo nước lạnh vào lòng tự tôn của họ.
Còn nếu bạn nhất định muốn nói “Anh sai rồi!”…
Hãy nói với gương mặt thật dịu dàng, hoặc ít nhất – chuẩn bị tinh thần bị “block” không thương tiếc.
Bài học 11. Nếu bạn sai, hãy thừa nhận ngay và dứt khoát – Đừng “gồng mình” thành người hoàn hảo
Bạn từng mắc lỗi nhưng… cố gắng chối quanh chưa?
Kiểu như lỡ quên sinh nhật bạn thân, mà lại cố chống chế kiểu:
“Ủa hôm đó mình định gọi á, mà bị… mất sóng, trùng hợp ghê!”
Tin vui là bạn không cô đơn.
Tin buồn là: người ta biết hết, chỉ không muốn vạch trần thôi.
Dale Carnegie đưa ra một “siêu vũ khí” đối với mọi lỗi lầm:
Thừa nhận.
Ngay.
Thật.
Dứt khoát.
Bạn sẽ không yếu đuối vì thừa nhận sai lầm – mà ngược lại, bạn sẽ mạnh mẽ, đáng tin và dễ mến hơn bao giờ hết.
Ví dụ đời thực:
Bạn đi trễ 30 phút, thay vì nói: “Kẹt xe quá trời luôn”, hãy nói:
“Xin lỗi vì mình đến trễ. Do mình quản lý thời gian kém – không có lý do nào bào chữa cả. Cảm ơn bạn đã đợi.”
Bạn thử xem – người ta sẽ xìu xuống ngay. Họ còn có thể quay lại khen bạn:
“Ừ, được rồi. Mà công nhận bạn biết nhận sai dễ thương ghê!”
Vì sao cách này hiệu quả?
Vì khi bạn tự “tấn công” mình bằng sự trung thực, người khác không còn lý do để trách nữa.
Bạn cướp luôn quyền chỉ trích – và thay vào đó, bạn chiếm luôn thiện cảm!
Thừa nhận sai cũng:
- Cho thấy bạn trưởng thành.
- Giúp bạn học nhanh hơn.
- Và tạo môi trường cho mọi người cũng dám nhận lỗi (đặc biệt nếu bạn là sếp!)
Dale kể: Một lần ông vô tình để trễ bản thảo cho biên tập viên. Thay vì vòng vo, ông viết:
“Lỗi hoàn toàn ở tôi. Không đổ cho ai. Tôi rất tiếc.”
Và kết quả? Biên tập viên gửi lại một thư đầy cảm thông và còn giúp ông chỉnh sửa để kịp kỳ.
Thế giới không cần bạn hoàn hảo – thế giới cần bạn thật.
Còn gì “chất” hơn một người dám nói:
“Ừ, tôi lỡ tay. Tôi sẽ sửa. Mình làm lại nhé?”
Bài học 12. Bắt đầu cuộc trò chuyện một cách thân thiện – Vì không ai thích bị “quạt thẳng mặt”
Bạn có từng gặp ai đó bước vào phòng họp và nói như sấm sét:
“Đây là vấn đề nghiêm trọng. Chúng ta cần nói chuyện NGAY!”
Lúc đó dù chưa biết họ muốn gì, bạn cũng đã… phòng thủ toàn tập, đúng không?
Dale Carnegie nhấn mạnh: Mọi cuộc đối thoại nên bắt đầu bằng thiện chí, giọng điệu nhẹ nhàng, ánh mắt thân thiện – bất kể nội dung bạn sắp nói là gì.
Vì sao?
Vì con người phản ứng với cảm xúc trước khi tiếp nhận lý trí.
Một câu nói nhẹ nhàng sẽ được nghe nhiều hơn một câu đúng… nhưng cộc lốc.
Thay vì:
“Anh làm sai deadline rồi đấy!”
Hãy thử:
“Chắc tuần này bận lắm hả anh? Em thấy timeline bị chậm chút, không biết mình cần hỗ trợ gì không?”
Bạn vẫn đang nói đúng vấn đề, nhưng bạn kéo người ta lại gần, thay vì đẩy họ ra xa.
Hoặc:
Thay vì nói:
“Chị sai rồi, khách hàng không hề muốn cái này.”
Bạn có thể:
“Em nghĩ có một cách khác cũng thú vị nè chị. Em mới đọc được insight khách hàng tuần rồi – có thể mình cân nhắc lại một chút?”
Người nghe không bị tổn thương. Bạn vẫn truyền tải được nội dung. Và mối quan hệ được bảo vệ.
Một quy tắc nhỏ nhưng cực kỳ đắt giá:
“Đừng bao giờ bắt đầu câu chuyện bằng sự căng thẳng – bắt đầu bằng lòng tử tế.”
Ngay cả khi bạn cần phản hồi tiêu cực, hãy:
- Gọi tên người ấy bằng giọng nhẹ nhàng.
- Bắt đầu bằng điều tích cực trước.
- Giữ thái độ tôn trọng xuyên suốt.
Bạn không thể kiểm soát người khác nghe gì. Nhưng bạn có thể kiểm soát cách bạn khiến họ muốn lắng nghe.
Bài học 13. Khiến người khác nói “vâng” ngay từ đầu – Bí kíp của người đàm phán giỏi
Bạn từng gặp ai mà nói gì cũng bị người ta gạt phăng ngay từ câu đầu chưa?
“Không được đâu!”
“Không hợp lý!”
“Cái đó công ty mình không làm!”
Cảm giác giống như đang chạy hăng hái thì vấp cục đá bự vậy.
Dale Carnegie dạy một kỹ thuật siêu lợi hại:
Hãy để người khác gật đầu “vâng” ngay từ những câu đầu tiên.
Càng gật đầu nhiều, khả năng họ đồng ý với bạn ở phần sau càng cao.
Ví dụ thực tế:
Bạn muốn đồng nghiệp hỗ trợ một phần công việc giúp bạn.
Đừng mở đầu bằng: “Tớ cần cậu làm giúp tớ phần này.”
➡️ Hãy bắt đầu bằng các câu mà chắc chắn họ sẽ gật đầu:
“Cậu cũng thấy tuần này mọi người đều quá tải đúng không?” (vâng)
“Và tụi mình đang chạy dự án X là ưu tiên số 1 đúng không?” (vâng)
“Vậy nếu mình chia nhau một ít, thì sẽ đỡ cho team hơn?” (vâng)
➡️ Boom, bây giờ hãy đề xuất.
Vì sao cách này hiệu quả?
- Nó đưa não bộ người kia vào trạng thái “hợp tác”.
- Họ thấy bạn đang cùng phía với họ, không phải đối đầu.
- Và đơn giản: ai cũng muốn tiếp tục nói “vâng” hơn là quay ngoắt lại “không!”
Mẹo nhỏ:
- Tránh bắt đầu bằng câu hỏi mang tính “chiến đấu”.
- Bắt đầu bằng những sự thật mà cả hai cùng đồng thuận.
- Tạo nhịp “gật đầu” đều đặn trước khi đưa ra điều bạn mong muốn.
Kết luận: Giao tiếp không phải là áp đặt – mà là dẫn dắt.
Muốn người khác đi cùng mình?
Hãy tạo con đường trải toàn… “vâng, đúng rồi”.
Bài học 14. Để người khác tự nói về họ – Vì ai cũng là “người hùng trong câu chuyện đời mình”
Bạn đã bao giờ gặp một người nói liên tục 30 phút không nghỉ… chỉ về bản thân họ, và bạn thì gật đầu đến mỏi cổ, nhưng trong lòng thì muốn trốn ra ngoài uống ly trà sữa chưa?
Đây là điểm mấu chốt:
Ai cũng thích nói về mình. Ai cũng thích mình được chú ý.
Nhưng Dale Carnegie không nói ta nên độc thoại về bản thân, mà khuyên:
“Hãy để người khác nói – và bạn làm người lắng nghe tuyệt vời nhất mà họ từng gặp.”
Vì sao điều này hiệu quả?
- Khi ai đó nói về bản thân, họ cảm thấy mình quan trọng.
- Khi họ được kể về trải nghiệm, họ cảm thấy được tôn trọng.
- Và khi bạn lắng nghe chăm chú, họ nghĩ: “Wow, người này thú vị thật!”
Tức là… bạn không cần nói nhiều để tạo ấn tượng mạnh – chỉ cần khuyến khích người khác chia sẻ, và thật lòng quan tâm.
Một số mẹo để áp dụng ngay:
- Đặt câu hỏi mở – thay vì hỏi “Dạo này có gì mới không?”, hãy thử:
“Nghe nói bạn đang chạy dự án mới, có gì thú vị không?”
“Mình thấy bạn đi Đà Lạt, có chỗ nào chill nhất không?” - Lặp lại hoặc nhấn mạnh chi tiết họ kể:
“Thật hả? Vậy bạn xử lý tình huống đó sao?”
“Đợi đã, bạn vừa nói là khách hàng nổi giận mà bạn vẫn khiến họ vui lại á? Giỏi ghê!” - Dành sự khen ngợi đúng lúc – không sáo rỗng, mà là “trúng tim đen”.
Ví dụ:
Bạn gặp một nhân viên chăm sóc khách hàng kể về lần xử lý tình huống khó. Thay vì gật gù, hãy nói:
“Không phải ai cũng đủ kiên nhẫn như bạn đâu. Mình nghĩ khách hàng đó may mắn thật.”
Bạn có thể không là nhân vật chính trong câu chuyện của họ – nhưng bạn sẽ là người họ nhớ mãi vì đã để họ toả sáng.
Bài học 15. Hãy để người khác tin rằng ý tưởng là của họ – Chiêu thuyết phục không ai từ chối
Bạn từng thử thuyết phục ai làm theo ý mình chưa?
Bạn trình bày 1001 lý do hợp lý, logic, trình chiếu PowerPoint hoành tráng, thế mà họ vẫn lắc đầu:
“Ừ… để tui suy nghĩ thêm.” (dịch ra tiếng Việt là: “Không!”)
Dale Carnegie đưa ra một “chiêu” mềm mà cực thấm:
“Muốn ai đó đồng ý, hãy để họ nghĩ đó là ý tưởng của họ.”
Nghe hơi… gian hả? Không, đây là nghệ thuật gợi mở, không phải thao túng.
Vì sao cách này hiệu quả?
- Ai cũng muốn giữ cái tôi.
- Ai cũng muốn mình là người làm chủ quyết định.
- Và ai cũng muốn được ghi nhận là người đưa ra ý tưởng hay.
Thế nên, khi bạn đưa ra ý tưởng một cách ép buộc, người khác có xu hướng phản kháng.
Nhưng khi bạn gợi mở để họ tự “khám phá”, họ sẽ ủng hộ hết mình – vì “chính họ nghĩ ra mà!”
Ví dụ thực tế:
Bạn muốn sếp áp dụng chế độ làm việc hybrid.
Đừng nói:
“Tôi nghĩ chúng ta nên làm hybrid – hiệu quả hơn nhiều.”
Thay vào đó, hỏi:
“Anh thấy mọi người dạo này đi làm đều từ xa vài ngày vẫn hoàn thành tốt – anh có nghĩ nếu mình thử linh hoạt hơn thì năng suất sẽ tăng không?”
“Nếu bây giờ mình áp dụng thử 1 tháng, anh thấy có rủi ro gì không?”
Bạn đang để sếp nghĩ, phân tích, và kết luận điều bạn muốn nói – mà không cảm thấy bị ép buộc.
Dale kể: Một lần ông muốn khách hàng ký hợp đồng, nhưng không nói thẳng. Ông chỉ đặt những câu hỏi gợi mở, rồi… khách hàng tự nói:
“Tôi nghĩ tốt nhất là nên ký sớm để không mất cơ hội.”
➡️ Ký luôn, không mặc cả.
Bạn thấy không? Đôi khi chiến thắng không đến từ việc bạn hét to nhất, mà từ việc bạn… gợi đúng lúc.
Bài học 16. Thành thật nhìn nhận ưu điểm của người khác – Và khen đúng lúc
Đây không phải khen đại, khen vu vơ, khen cho qua.
Dale Carnegie nói rõ:
“Hãy khen ngợi chân thành – vì con người sống bằng oxy… và lời công nhận.”
Ai cũng cần cảm thấy mình “được thấy”.
Một lời khen đúng lúc có thể:
- Cứu một ngày tồi tệ,
- Thắp lại động lực,
- Và quan trọng: khiến người ta muốn cố gắng hơn nữa.
Nhưng đừng biến khen thành chiêu trò.
Người ta phân biệt được “nịnh” và “khen thật” nhanh hơn bạn tưởng.
Làm sao để lời khen có “lửa”?
- Chỉ rõ hành động cụ thể:
“Cách bạn xử lý email khách hàng hôm nay rất chỉn chu. Thật sự ấn tượng.”
Không chung chung kiểu: “Làm tốt lắm nha!” – nghe y như bản tin thời sự. - Chỉ ra giá trị:
“Nhờ bạn sắp xếp dữ liệu rõ ràng, team mình tiết kiệm được cả tiếng họp.”
- Khen trước mặt người khác – nhưng nhớ đúng lúc, đúng người.
Tưởng tượng thế này:
Bạn là nhân viên, sếp bạn nói giữa cuộc họp:
“Phần trình bày của Linh sáng nay rất mạch lạc và sáng tạo. Cảm ơn Linh nhiều.”
Linh nghe xong sẽ cảm thấy gì?
✨ Tự hào.
💪 Muốn làm tốt hơn.
🤝 Tăng sự gắn kết với sếp và đồng đội.
Đó là quyền năng của lời khen đúng lúc.
Bài học 17. Khuyến khích, đừng chỉ trích – Ai cũng cần một người “nhắc nhẹ bằng tim”
Chỉ trích khiến người ta thu mình lại.
Khuyến khích khiến người ta tiến về phía trước.
Bạn thích ai hơn?
- Người nói: “Cái này làm sai rồi, chỉnh lại đi!”
- Hay người nói: “Tớ thấy nếu mình thử cách khác, kết quả có thể tốt hơn đó!”
Tất nhiên là người thứ hai.
Dale Carnegie nói: Nếu bạn muốn thay đổi hành vi ai đó, hãy bắt đầu bằng sự động viên và định hướng, thay vì dội thẳng chậu nước lạnh chỉ trích.
Một câu khuyến khích hiệu quả cần:
- Nhận diện điều tích cực trước.
- Gợi ý hướng cải thiện với tinh thần hỗ trợ.
- Truyền cảm hứng, không tạo áp lực.
Ví dụ:
Thay vì nói: “Slide này chán quá, thiếu điểm nhấn.”
➡️ Hãy thử:
“Mình thấy phần nội dung bạn trình bày khá rõ ràng rồi. Nếu mình thêm vài hình ảnh minh họa thì chắc còn hút mắt hơn nữa đó!”
Bạn không làm người khác “mất mặt” mà còn khiến họ muốn cải thiện hơn.
Tuyệt vời! Cảm ơn bạn đã đồng hành đến gần cuối hành trình “Đắc Nhân Tâm” – giờ thì chúng ta cùng bước vào ba bài học cuối cùng: số 18 đến 20. Đây chính là những viên ngọc quý trong kho tàng Dale Carnegie – giúp bạn không chỉ được yêu quý mà còn tạo ra ảnh hưởng tích cực thật sự đến những người xung quanh.
Bài học 18. Sửa lỗi một cách khéo léo – Hãy dùng kim tiêm thay vì… búa tạ
Bạn từng bị ai đó chỉ lỗi bằng kiểu:
“Cái này sai bét, làm lại từ đầu!” chưa?
Cảm giác thế nào?
Chắc cũng chẳng khác gì… vừa bị dội gáo nước đá giữa mùa đông Đà Lạt.
Dale Carnegie nói: Nếu bạn muốn người khác sửa sai, hãy nhớ rằng:
“Một lời phê bình tàn nhẫn có thể khiến người ta tổn thương suốt đời. Nhưng một lời góp ý khéo léo có thể giúp họ trưởng thành mãi mãi.”
Vậy, sửa lỗi khéo léo là thế nào?
1. Bắt đầu bằng lời khen chân thành.
Đừng lao vào “tấn công” như hổ đói.
Hãy mở đầu bằng điểm tốt để người nghe cảm thấy an toàn và dễ tiếp nhận.
Ví dụ:
“Anh thấy em làm việc rất chăm chỉ, đặc biệt là việc xử lý báo cáo nhanh và kỹ. Có một chỗ nhỏ anh nghĩ mình có thể làm tốt hơn nữa…”
2. Gợi ý thay vì chỉ trích trực tiếp.
Thay vì: “Cách em làm sai rồi.”
Thử: “Anh thấy nếu mình thử cách ABC, kết quả có thể tốt hơn. Em nghĩ sao?”
3. Đưa ra ví dụ từ kinh nghiệm cá nhân.
Chia sẻ cách bạn cũng từng sai – để người nghe cảm thấy: “À, mình không cô đơn.”
4. Kết thúc bằng động viên.
“Anh tin là em có thể làm tốt hơn cả như vậy. Rất mong chờ lần tới.”
Nguyên tắc:
“Góp ý như thầy – không như kẻ thù.”
Nếu người ta cảm thấy bạn đứng cùng phe, họ sẽ tiếp nhận góp ý với tâm thế hợp tác.
Còn nếu bạn khiến họ cảm thấy bị xem thường, lời bạn nói dù đúng đến đâu cũng sẽ… bay theo gió.
Bài học 19. Gợi mở điểm mạnh để người khác muốn tiến bộ – Làm “người truyền cảm hứng”, không làm “máy chấm điểm”
Bạn có từng làm việc với ai mà chỉ cần họ nói một câu thôi, bạn thấy… tự dưng muốn cố gắng hơn, làm tốt hơn chưa?
Đó chính là sức mạnh của việc khơi gợi tiềm năng – một bài học Dale Carnegie nhấn mạnh rất nhiều.
Dale kể: Một nhà quản lý thay vì nói “Anh làm việc chưa hiệu quả”, đã nói:
“Tôi từng thấy anh làm tốt hơn thế. Tôi tin lần tới anh sẽ thể hiện đúng khả năng thật sự.”
Nghe xong, nhân viên ấy đã… bật mode siêu saiyan và vượt kỳ vọng luôn.
Vì sao cách này hiệu quả?
- Nó nhấn mạnh sự tin tưởng vào người khác.
- Nó khiến người nghe muốn chứng minh là mình xứng đáng.
- Và quan trọng: nó giúp người ta tập trung vào điểm mạnh, chứ không sa đà vào khuyết điểm.
Mẹo để thực hiện:
- Gọi tên điểm mạnh cụ thể:
“Tớ biết cậu rất có mắt thẩm mỹ – bài post này nếu thêm hiệu ứng chút sẽ cực đỉnh luôn.”
- Thể hiện sự kỳ vọng tích cực:
“Mình tin bạn xử lý việc này sẽ rất chỉn chu như mọi khi.”
- Gợi mở thay vì áp lực:
“Bạn nghĩ cách nào sẽ giúp mình phát huy tốt nhất lần tới?”
Tưởng tượng bạn là một người dẫn đường, không phải người điều khiển.
Bạn không ép người khác “làm theo ý mình”, mà giúp họ thấy được điều tốt đẹp bên trong họ – và bước ra ngoài thực hiện.
Tóm lại:
Hãy trở thành “người truyền động lực bằng lòng tin”, không phải “người ra mệnh lệnh bằng quyền lực”.
Bài học 20. Luôn khiến người khác cảm thấy họ có giá trị – Bài học đơn giản nhưng quyền năng nhất
Nếu chỉ chọn 1 bài học duy nhất từ Đắc Nhân Tâm, thì chính là điều này:
“Hãy khiến người khác cảm thấy họ quan trọng – một cách chân thành.”
Vì sao đây là bài học quan trọng nhất?
Vì con người có thể sống thiếu tiền một lúc, nhưng không thể sống thiếu cảm giác mình có ý nghĩa.
Khi bạn khiến ai đó cảm thấy họ có giá trị, họ sẽ:
- Cởi mở với bạn hơn.
- Dễ hợp tác hơn.
- Và quan trọng nhất: Họ trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình.
Bạn không cần phải làm gì to tát.
Đôi khi chỉ cần:
- Gọi tên ai đó bằng giọng trân trọng.
- Cảm ơn một nhân viên quét dọn vì giữ cho văn phòng sạch đẹp.
- Nói với một đồng nghiệp: “Nhờ bạn mà hôm nay mọi thứ trơn tru hẳn.”
Và nếu bạn là người quản lý hoặc lãnh đạo?
Hãy nhớ: “Người làm thuê giỏi chưa chắc ở lại vì tiền, nhưng sẽ ở lại vì cảm giác được ghi nhận.”
Dale Carnegie từng nói:
“Ba từ quyền năng nhất là: ‘Tôi cần bạn.’”
Một nhân viên được nghe câu đó từ sếp – sẽ làm việc không chỉ vì lương, mà vì… lòng tự hào.
Tổng kết: Từ Đắc Nhân Tâm đến “Đắc Lòng Người”
Bạn không cần “sinh ra đã được yêu quý”, bạn chỉ cần:
- Thật lòng quan tâm,
- Biết lắng nghe,
- Dám khiêm tốn,
- Và luôn tìm cách nâng người khác lên – thay vì giẫm họ xuống.
Dale Carnegie không dạy ta thủ đoạn để “thắng người khác”,
ông dạy cách chiến thắng trái tim bằng chân thành, tử tế và trí tuệ.
Vì trong cuộc sống này, sự nghiệp, mối quan hệ, hạnh phúc – đều gắn với một điều duy nhất:
Biết cách cư xử với con người.
Và nếu bạn áp dụng được 20 bài học này – bạn không chỉ thay đổi cuộc sống mình,
mà có thể… truyền cảm hứng để thay đổi cả cuộc đời của người khác.
